IPP: Czym zajmuje się Metropolia Krakowska? Jakie są jej cele i na czym polega jej działalność? 

Metropolia Krakowska tworzy zinstytucjonalizowaną płaszczyznę współpracy dla 15 stowarzyszonych w nim gmin – Krakowa i otaczających go 14 gmin: Biskupice, Czernichów, Igołomia-Wawrzeńczyce, Kocmyrzów-Luborzyca, Liszki, Michałowice, Mogilany, Niepołomice, Skawina, Świątniki Górne, Wieliczka, Wielka Wieś, Zabierzów, Zielonki. Stowarzyszenie pełni funkcję Związku ZIT, którego zadaniem jest wdrażanie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym na lata 2014-2020. Zarządzanie Związku ZIT odbywa się w sposób partnerski, gwarantujący członkom Stowarzyszenia, reprezentowanym na Walnym Zebraniu, szerokie uprawnienia i zapewniający im stały dostęp do informacji na temat aktualnego stanu wdrażania ZIT. 

Głównymi celami Stowarzyszenia są: zacieśnianie współpracy na rzecz rozwiązywania wspólnych problemów i wykorzystywania potencjałów tych 15 samorządów, z poszanowaniem ich indywidualnej specyfiki i odrębności, a także reprezentowanie i obrona wspólnych interesów jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w skład Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego w realizacji zadań wykonywanych przez Związek ZIT. 

Realizując wyżej opisane cele Stowarzyszenie wykonuje zadania własne poprzez: reprezentowanie interesów gmin członkowskich (wyrażanie wspólnych stanowisk, opinii i wnioskowanie oraz organizowanie i prowadzenie prac) w sprawach realizacji zadań, nadzór nad wdrażaniem projektów dofinansowanych z funduszy europejskich w ramach ZIT, wspieranie (również eksperckie) podejmowanych przez gminy członkowskie działań, mających na celu pozyskanie środków finansowych na realizację przedsięwzięć rozwojowych i wspólną realizację projektów, a także wspólne planowanie i inicjowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju ekonomicznego, społecznego i kulturalnego członków stowarzyszenia. 

14 grudnia 2021 r. władze Stowarzyszenia Metropolia Krakowska przyjęły strategię ponadlokalną pn. Strategia Metropolia Krakowska 2030. Zgodnie z przyjętym dokumentem w 2030 roku Metropolia Krakowska to neutralny klimatycznie obszar, wyróżniający się na tle europejskim wysoką jakością życia, dostępnością i jakością usług publicznych oraz innowacyjnością i konkurencyjnością gospodarki, dający poczucie bezpieczeństwa oraz oferujący możliwości wszechstronnego rozwoju wszystkim swoim mieszkańcom. Misją Metropolii Krakowskiej jest podejmowanie wspólnych i solidarnych działań o znaczeniu strategicznym, odpowiadających na stojące przed nią wyzwania. Konsensus wypracowany i wdrożony wśród gmin obszaru ma na celu podnoszenie skuteczności i efektywności interwencji publicznych. Za nadrzędny cel realizacji wszelkich działań uznaje się podnoszenie standardów życia i dobrostanu mieszkańców, a wszelkie interwencje podejmowane są z poszanowaniem różnorodności i lokalnej specyfiki gmin, wchodzących w skład Metropolii Krakowskiej. Główne cele jakie zostały wyznaczone Strategią to: 

1. Metropolia Krakowska inteligentnie zarządzana, oparta na partnerstwie i zaangażowanej kadrze. 
2. Metropolia Krakowska przyjazna środowisku, zorientowana na neutralność klimatyczną, zapewniająca wysoką jakość życia, 
3. Metropolia Krakowska sprzyjająca aktywnej, ekologicznej i efektywnej mobilności, 
4. Metropolia Krakowska innowacyjna i konkurencyjna, kreująca trwałe relacje w sieci wiodących ośrodków gospodarczych Europy,
5. Metropolia Krakowska inspirująca, czerpiąca z różnorodności i lokalnych potencjałów, bazująca na sieciach współpracy, 
6. Metropolia Krakowska sprzyjająca skutecznej, włączającej edukacji, opartej na twórczych relacjach, 
7. Metropolia Krakowska zapewniająca mieszkańcom nowoczesne i dostępne usługi społeczne, ceniąca równość i solidarność społeczną.   

IPP: Kolejne pytanie dotyczy projektu “EKO-TEAM” – jakie są działania w jego obrębie, jakie są jego efekty? Czy mieszkańcy i mieszkanki korzystają z programu, czy mają świadomość tego funkcjonowania?  

Realizacja projektu EKO TEAM jest wynikiem aktywności gmin Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego, realizowanej w ramach Stowarzyszenia Metropolia Krakowska. Podstawowym celem projektu EKO-TEAM jest zorganizowanie sieci ekodoradców, działających na terenie Metropolii Krakowskiej, których głównym zadaniem jest aktywne przyczynianie się do realizacji inwestycji, służących podniesieniu efektywności energetycznej budynków, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii oraz poprawie jakości powietrza w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym.  

Cel projektu EKO-TEAM wpisuje się w długofalową politykę, której realizacji podjęły się gminy członkowskie Stowarzyszenia, uznając już w 2017 r., poprawę jakości powietrza, jako dziedzinę współpracy metropolitalnej, deklarując tym samym prowadzenie skoordynowanych działań w tym zakresie. Realizacja projektu EKO-TEAM powinna przyczynić się ponadto, do efektywnego wdrażania zapisów Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. 31 marca 2020 r. pomiędzy Stowarzyszeniem Metropolia Krakowska, a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, zawarta została umowa na dofinansowanie realizacji projektu EKO-TEAM, który współfinansowany będzie ze środków Instrumentu ELENA, w ramach Programu Horyzont 2020. Na mocy Umowy z EBI, Metropolia Krakowska zobowiązała się do 3-letniej realizacji projektu EKO-TEAM, który zakłada osiągnięcie efektu w postaci zrealizowania inwestycji, przyczyniających się do podniesienia efektywności energetycznej budynków, wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii oraz poprawy jakości powietrza. Przyczynić do tego się ma wymiana ponad 8 tys. kotłów węglowych, przeprowadzanie termomodernizacji ok 1 tys. budynków mieszkalnych oraz instalacja ok 5 tys. odnawialnych źródeł energii.  

IPP: Jaka jest rola ekodoradców działających z ramienia Metropolii Krakowskiej w procesie aplikowania o dofinansowanie inwestycji? 

Zadaniem ekodoradców jest kontakt z mieszkańcami Gminy, w celu udzielania porad i świadczenia doradztwa w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynku, zastosowania nowego źródła ciepła, inwestycji w instalacje odnawialnych źródeł energii. To doradztwo jest świadczone poprzez kontakt telefoniczny, mailowy, pocztą tradycyjną oraz osobiście – w urzędzie, w domu mieszkańca, podczas spotkań i wydarzeń. EKodoradcy pomagają mieszkańcom w sporządzeniu wniosku aplikacyjnego i innej dokumentacji niezbędnej do otrzymania dofinansowania do inwestycji oraz jej przeprowadzenia i rozliczenia. Przeprowadzają lokalne kampanie informacyjnych i edukacyjnych dla mieszkańców. Prowadzą działania edukacyjne dla mieszkańców, w tym organizują spotkania na temat oszczędności zużycia energii oraz korzyści ekologicznych i zdrowotnych płynących z inwestycji. Współpracują z lokalnymi organizacjami, Policją, Strażą Miejską, mediami, parafiami, szkołami w celu dotarcia do jak najszerszej grupy mieszkańców. Prowadzą kontrole w gospodarstwach domowych, pod kątem przestrzegania obowiązujących przepisów dot. jakości paliw dopuszczanych do spalania w przydomowych kotłowniach i tym samym mają okazję doradzić mieszkańcom w zakresie wymiany źródła ciepła, instalacji OZE oraz dostępnych możliwościach sfinansowania takich inwestycji.  

Po 18 miesiącach realizacji projektu ekodoradcy przeprowadzili ponad 5 tys. wizyt u mieszkańców, ponad 110 tys. razy kontaktowali się z mieszkańcami zarówno w siedzibie urzędów, punktach konsultacyjnych, telefonicznie czy drogą mailową. Nie bez znaczenia jest w tym przypadku fakt, że rozpoczęcie realizacji projektu jak również praca ekodoadców przypada na czas pandemii COVID-19, co oczywiście wiąże się z ograniczeniami wynikającymi za nałożonych ustawowo restrykcji jak również z obaw mieszkańców o swoje bezpieczeństwo. Mimo trudnych okoliczności udało się do 30 września 2021 r. wymienić 2 791 źródeł ciepła, przeprowadzić 231 termomodernizacji oraz zainstalować 1904 odnawialne źródła energii. Łączna wartość zrealizowanych inwestycji to prawie 80 mln zł. 

Dziękuję za rozmowę. 

Rozmawiała Aleksandra Prusak.